Căn cứ Hiến pháp năm 1992 của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, được sửa đổi, bổ sung theo Nghị quyết số 51/2001 / QH10
Quốc hội ban hành Luật Khiếu nại. Cụ thể:
Phạm vi điều chỉnh (Điều 1)
Luật này quy định về khiếu nại và giải quyết khiếu nại đối với các quyết định hành chính hoặc hành vi của cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan này; khiếu nại và giải quyết khiếu nại liên quan đến quyết định kỷ luật đối với cán bộ, công chức; tiếp nhận công dân; quản lý và giám sát công tác giải quyết khiếu nại.
Trình tự khiếu nại (Điều 7)
- Khi có căn cứ để tin rằng quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính là trái pháp luật hoặc trực tiếp xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình, một người có thể khiếu nại lần đầu với người đã ra quyết định hành chính đó hoặc cơ quan đó quản lý người đã thực hiện hành vi hành chính đó hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án theo Luật tố tụng hành chính.
Trong trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc khiếu nại vẫn chưa được giải quyết mặc dù đã quá thời hạn quy định, họ có thể khiếu nại lần thứ hai với cấp trên trực tiếp của người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án theo Luật Thủ tục hành chính.
Trong trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần thứ hai hoặc khiếu nại vẫn chưa được giải quyết mặc dù đã quá thời hạn quy định, người khiếu nại có quyền khởi kiện ra tòa theo quy định của Luật Thủ tục hành chính.
- Đối với quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của Bộ trưởng, người đứng đầu cơ quan cấp Bộ hoặc cơ quan trực thuộc Chính phủ (sau đây gọi là Bộ trưởng), người khiếu nại có thể khiếu nại với Bộ trưởng hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án tại phù hợp với Luật thủ tục hành chính.
Trong trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại của Bộ trưởng hoặc khiếu nại vẫn chưa được giải quyết mặc dù đã quá thời hạn quy định, họ có thể khởi kiện ra tòa theo quy định của Luật Thủ tục hành chính.
- Đối với quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của chủ tịch Ủy ban Nhân dân của tỉnh hoặc thành phố do trung ương điều hành (sau đây gọi là Ủy ban Nhân dân tỉnh), người khiếu nại có thể khiếu nại lần đầu với chủ tịch của tỉnh- Ủy ban nhân dân cấp hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại tòa án theo Luật Thủ tục hành chính.
Trong trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc khiếu nại vẫn chưa được giải quyết mặc dù đã quá thời hạn quy định, họ có thể khiếu nại lần thứ hai với Bộ trưởng quản lý lĩnh vực hoặc lĩnh vực liên quan hoặc khởi kiện một vụ kiện hành chính tại tòa án theo Luật Thủ tục hành chính.
Trong trường hợp người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần thứ hai của Bộ trưởng hoặc khiếu nại vẫn chưa được giải quyết mặc dù đã vượt quá thời hạn quy định, họ có thể khởi kiện ra tòa theo quy định của Luật Thủ tục hành chính.
Hình thức khiếu nại (Điều 8)
- Khiếu nại có thể được thực hiện dưới dạng văn bản hoặc bằng lời nói.
- Trong trường hợp khiếu nại được thực hiện dưới dạng văn bản, khiếu nại bằng văn bản phải ghi rõ ngày khiếu nại; tên đầy đủ và địa chỉ của người khiếu nại; tên và địa chỉ của các cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân bị khiếu nại; nội dung và lý do khiếu nại; tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại và yêu cầu của người khiếu nại để giải quyết. Khiếu nại bằng văn bản phải được ký hoặc lấy dấu vân tay của người khiếu nại.
- Trong trường hợp người khiếu nại khiếu nại bằng lời nói, người nhận khiếu nại sẽ hướng dẫn người khiếu nại bằng văn bản khiếu nại hoặc ghi lại bằng văn bản khiếu nại và yêu cầu người khiếu nại ký hoặc lấy dấu vân tay trong hồ sơ đó để xác nhận, trong đó ghi rõ nội dung quy định trong khoản 2 Điều này.
- Trong trường hợp nhiều người cùng khiếu nại về cùng một nội dung, các thủ tục sẽ được thực hiện như sau:
- a) Đối với khiếu nại bằng lời nói của nhiều người cùng một lúc, cơ quan có thẩm quyền sẽ tiếp nhận và hướng dẫn những người khiếu nại này trong việc chỉ định người đại diện trình bày nội dung khiếu nại; người nhận khiếu nại phải ghi lại bằng văn bản khiếu nại, ghi rõ nội dung quy định tại khoản 2 Điều này. Việc tiếp nhận người khiếu nại của nhiều người tuân thủ Chương V của Luật này;
- b) Đối với một khiếu nại bằng văn bản của nhiều người, khiếu nại đó phải ghi rõ nội dung quy định tại khoản 2 Điều này, bao gồm cả chữ ký của người khiếu nại, và chỉ định người đại diện trình bày ý kiến của họ theo yêu cầu của người giải quyết khiếu nại.
- c) Chính phủ quy định chi tiết khoản này.
- Trong trường hợp khiếu nại của người đại diện, người đại diện đó phải là một trong những người khiếu nại, có giấy tờ chứng minh tính hợp pháp của việc đại diện và thực hiện khiếu nại theo quy định của Luật này.
Thời hiệu khiếu nại (Điều 9)
Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, sau khi nhận được quyết định hành chính hoặc biết hoặc được thông báo về quyết định hành chính hoặc hành động.
Trong trường hợp người khiếu nại không thực hiện quyền khiếu nại theo thời hiệu do bệnh tật, thiên tai, phá hoại của đối phương, nhiệm vụ làm việc hoặc học tập ở một nơi xa hoặc một trở ngại khách quan khác, khoảng thời gian mà trở ngại đó tồn tại không phải là được tính vào thời hiệu khiếu nại.
Rút đơn khiếu nại (Điều 10)
Người khiếu nại có thể rút đơn khiếu nại của mình bất cứ lúc nào trong quá trình khiếu nại và giải quyết; một văn bản yêu cầu rút tiền phải được thực hiện, ký hoặc lấy dấu vân tay của người khiếu nại và gửi cho người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.
Khi nhận được văn bản yêu cầu rút đơn khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại sẽ đình chỉ giải quyết khiếu nại và thông báo đình chỉ bằng văn bản cho người khiếu nại.
Các khiếu nại không được thụ lý giải quyết (Điều 11)
Khiếu nại thuộc một trong các trường hợp sau đây không được thụ lý giải quyết:
- Quyết định hành chính, hành vi hành chính trong nội bộ cơ quan nhà nước để chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, công vụ; quyết định hành chính, hành vi hành chính trong chỉ đạo điều hành của cơ quan hành chính cấp trên với cơ quan hành chính cấp dưới; quyết định hành chính có chứa đựng các quy phạm pháp luật do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật; quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy định;
- Quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại không liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khiếu nại;
- Người khiếu nại không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ mà không có người đại diện hợp pháp;
- Người đại diện không hợp pháp thực hiện khiếu nại;
- Đơn khiếu nại không có chữ ký hoặc điểm chỉ của người khiếu nại;
- Thời hiệu, thời hạn khiếu nại đã hết mà không có lý do chính đáng;
- Khiếu nại đã có quyết định giải quyết khiếu nại lần hai;
- Có văn bản thông báo đình chỉ việc giải quyết khiếu nại mà sau 30 ngày người khiếu nại không tiếp tục khiếu nại;
- Việc khiếu nại đã được Tòa án thụ lý hoặc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định của Toà án, trừ quyết định đình chỉ giải quyết vụ án hành chính của Tòa án.
Trên đây chỉ chia sẻ một số điều quan trọng trong luật khiếu nại tố cáo. Ngoài ra còn có nhiều quy định, nhiều điều lệ khác rất có ích cho những ai quan tâm. Tốt nhất nên mua cuốn luật khiếu nại tố cáo để đọc kỹ hơn.