Đối với chị em phụ nữ trong quá trình làm việc đều quan tâm đến chế độ thai sản. Việt Nam có chính sách nghỉ thai sản nghiêm ngặt được thi hành trên toàn quốc. Nghỉ thai sản cũng bao gồm nghỉ phép cho những phụ nữ bị sảy thai hoặc đã chấm dứt thai kỳ.
Thời gian nghỉ thai sản
Vào tháng 5 năm 2013, Việt Nam đã tăng thời gian nghỉ thai sản. Lao động nữ tại Việt Nam được hưởng 6 tháng nghỉ thai sản so với trước kia chỉ là 4 tháng. Đối với con thứ 2 thì sẽ được nghỉ thêm 30 ngày thai sản. Hơn nữa, nhân viên nữ vẫn được hưởng 100% tiền lương trong thời gian nghỉ thai sản. Luật Bảo hiểm xã hội cho phép người lao động nhận được một khoản tiền khi sinh hoặc nhận con nuôi nhỏ.
Với sự gia tăng này, thời gian nghỉ thai sản của Việt Nam là một trong những thời gian dài nhất ở châu Á. Chỉ có năm quốc gia châu Á khác đáp ứng mức nghỉ thai sản này hoặc vượt quá tiêu chuẩn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tối đa cũng chỉ rơi vào 14 tuần.
Điều kiện hưởng thai sản năm 2019
- Là lao động nữ đang mang thai
- Là lao động nữ sinh con
- Là lao động nữa mang thai hộ, người mẹ nhờ mang thai hộ
- Là người lao động nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi
- Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản.
- Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con
Đối với các trường hợp: Lao động nữ sinh con, lao động nữ mang thai hộ, người mẹ nhờ mang thai hộ, người lao động nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi thì phải đóng bảo hiểm xã hội đủ từ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con thì mới được hưởng chế độ thai sản.
Đối với trường hợp nữ sinh con đã đóng bảo hiểm xã hội đủ từ 1 năm trở lên khi mang thai phải nghỉ việc để theo dõi theo chỉ định của cơ sở y tế có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội đủ từ 3 tháng trở nên trong 12 tháng trước khi sinh con.
Tiền trợ cấp thai sản
Theo Điều 38 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, lao động nữ sinh con sẽ được hưởng trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng lao động nữ sinh con.
Mức lương cơ sở là 1,39 triệu đồng/tháng (theo Nghị định 72/2018/NĐ-CP), tức tiền trợ cấp thai sản là 2,78 triệu đồng.
Từ ngày 01/07/2019, mức lương cơ sở sẽ chính thức tăng lên 1,49 triệu đồng/tháng (theo Nghị quyết 70/2018/QH14). Tại thời điểm này lao động nữ sinh con sẽ được nhận tiền trợ cấp thai sản là 2,98 triệu đồng/tháng, tăng thêm 200 nghìn so với trước kia.
Theo Điều 39 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức hưởng chế độ thai sản một tháng bằng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản.
Ví dụ: Mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là 4.000.000đ/ tháng, nữ thai sản nghỉ đẻ 6 tháng như vậy chế độ thai sản sẽ được tính là 4 triệu đồng x 6 tháng = 24 triệu đồng.
Như vậy, nữ lao động sinh con được hưởng 100% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm đủ 6 tháng trước khi nghỉ sinh.
Điều 41 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, lao động nữ ngay sau thời gian hưởng chế độ thai sản, trong khoảng thời gian 30 ngày đầu làm việc mà sức khỏe chưa phục hồi thì được nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe từ 05 – 10 ngày. Trong thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe, lao động nữ được hưởng trợ cấp mỗi ngày bằng 30% mức lương cơ sở.
Như vậy, khi mức lương cơ sở từ ngày 01/07/2019 được điều chỉnh tăng lên 1,49 triệu đồng/tháng. Như vậy từ ngày 1/7/2019 tiền dưỡng sinh được tính là 417.000 đồng/ ngày.
Luật nghỉ thai sản của Việt Nam
Nghỉ thai sản tại Việt Nam do Bộ Lao động quản lý. Tòa án nhân dân và thanh tra việc làm có quyền trực tiếp thi hành luật lao động. Lao động nữ tại Việt Nam được pháp luật bảo vệ trong và sau khi sinh con. Một lao động nữ mang thai càng lâu, ngày nghỉ càng tăng lên.
- Một đến ba tháng mang thai sẽ đảm bảo hai mươi ngày làm việc
- Ba đến sáu tháng được nghỉ bốn mươi ngày làm việc
- Mang thai hơn sáu tháng sẽ được nghỉ năm mươi ngày làm việc.
- Trong trường hợp sảy thai hoặc chấm dứt thai kỳ, phụ nữ cũng được nghỉ phép.
Trong các điều 34 và 35 của Luật Bảo hiểm xã hội, quy định rằng lao động nữ phải nhận 100% tiền lương trung bình trong thời gian nghỉ thai sản 6 tháng. Nếu một lao động nữ muốn nghỉ trong thời gian dài hơn thì có thể thương lượng với chủ lao động để có thêm ngày nghỉ mà không cần bất kỳ khoản thanh toán nào.
Sau khi sinh con hoặc nhận nuôi một đứa trẻ dưới bốn tháng tuổi, lao động nữ được hưởng một khoản trợ cấp một lần tương đương với hai tháng lương tối thiểu chung cho mỗi đứa trẻ. Một lao động nữ có con dưới mười hai tháng tuổi được hưởng sáu mươi phút mỗi ngày để chăm sóc em bé. Nếu lao động nữ quyết định quay trở lại làm việc sau bốn tháng nghỉ thai sản, trước tiên cô ấy phải có được giấy phép từ một trung tâm y tế đủ điều kiện có thể làm việc.
Thủ tục nghỉ phép thai sản
Để nhân viên được nghỉ thai sản, người lao động nữ phải thực hiện các bước cụ thể để được nghỉ phép chính thức.
Trước khi nghỉ việc, họ được yêu cầu điền đơn xin nghỉ thai sản và nộp cho trưởng bộ phận của họ trong vòng 15 ngày trước ngày dự kiến sinh.
Sau khi sinh con, họ phép nhận trợ cấp trong gói bảo hiểm xã hội của mình. Tuy nhiên, để nhận được trợ cấp, người lao động nữ phải nộp giấy tờ cho công ty trong vòng ba mươi ngày kể từ ngày sinh, bao gồm giấy xuất viện, giấy khai sinh của trẻ sơ sinh và hoàn thành đơn xin nhận trợ cấp của mẹ. Trợ cấp của mẹ có thể khác nhau giữa các công ty. Tuy nhiên, nó thường nhân với mức lương của hai tháng trước khi sinh.
Ngoài ra, Tại Việt Nam, luật pháp cấp cho người lao động một số quyền mà người sử dụng lao động phải được biết. Nhân viên được hưởng bảo hiểm y tế khi nghỉ phép hưởng chế độ thai sản khi sinh con hoặc nhận con nuôi. Để bảo vệ quyền lợi của nhân viên, các cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, người sử dụng lao động vi phạm nghĩa vụ trả bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp hoặc bảo hiểm y tế. Các tổ chức công đoàn có thể khởi kiện tại một tòa án chống lại các hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
Nếu sức khỏe của một nhân viên nữ không thể phục hồi hoàn toàn trong vòng ba mươi ngày làm việc sau khi nghỉ thai sản, nhân viên có thể xin nghỉ thêm từ năm đến mười ngày. Số ngày nghỉ để phục hồi phải được quyết định chung bởi nhân viên và ban chấp hành công đoàn cơ sở. Thông thường, mười ngày thêm được cấp cho các nhân viên nữ sinh đôi hoặc nhiều hơn, bảy ngày thêm cho các chủ lao động nữ sinh mổ và năm ngày thêm cho các trường hợp khác.
Điều quan trọng là người sử dụng lao động và các công ty phải biết về luật nghỉ thai sản ở Việt Nam để họ biết chính xác cách xử lý những nhân viên có thể xin nghỉ sau này. Ngoài ra người sử dụng lao động là phải có kiến thức về chủ đề này để bảo vệ bản thân khỏi mọi trách nhiệm pháp lý.